themaBoegbeeld van de Floriade2201248themaBoegbeeldvan de FloriadeVan april tot oktober 2012 vindt in Venlo de zesde Floriadeplaats. De bijna 70 m hoge Innovatoren wordt gezien alsboegbeeld van deze wereldtuinbouwtentoonstelling. Hethypermoderne entreegebouw torent boven het Noord-Limburgse landschap uit en is goed zichtbaar vanuit hetnoorden, oosten, zuiden en westen, via de A73 of de A67. Naafloop van de Floriade gaat het gebouw deel uitmaken vanVenlo GreenPark.De Innovatoren in Venlo gaat deel uitmaken van het GreenParkDe Floriade is een wereldtuinbouwtentoonstelling die eens inde tien jaar in Nederland plaatsvindt. Bij dit evenement latendeelnemers zoals (tuinbouw-)bedrijven en internationale over-heden de bezoekers genieten van 's werelds mooiste en meestbijzondere bloemen, planten, bomen, groenten en fruitsoorten.Bij wereldtentoonstellingen van dit formaat blijft na afloopvaak een gebouw of een kunstwerk achter. Bekende voorbeel-den zijn de Eiffeltoren in Parijs, het Atomium in Brussel en deEuromast in Rotterdam (Floriade 1960). Ook Floriade 2012krijgt een nieuwe eindbestemming: `Venlo Greenpark'. Dit iseen bedrijventerrein gericht op innovatie, duurzaamheid,logistiek, kennisoverdracht en marktgerichtheid. Op hetFloriadeterrein, en straks het GreenPark, vormt het Innova-complex het entreegebouw en een `landmark' voor de omge-ving (foto 1).OntwerpBij het Innovacomplex zijn de wensen van de opdrachtgeververtaald in een programma van eisen en het bijbehorendebouwkundig ontwerp. Een belangrijk aspect daarbij was dat deInnovatoren niet zomaar een kantoortoren zou worden, maareen landmark in de omgeving die bol staat van de innovaties.Het Innovacomplex bestaat uit twee onderdelen:? een kantoortoren van circa 70 m hoog met een bruto vloer-oppervlak van circa 7000 m? verdeeld over zestienverdiepingen;? een atrium met een bruto vloeroppervlak van circa 1000 m?met daarin de ontvangstruimte en toegangscontrole.Boegbeeld van de Floriade 22012 49Een toegepaste innovatie bij het kantoorpand is onder meereen `zonneschoorsteen' op de zuidzijde. Deze regelt doormiddel van thermische trek de ventilatie binnen het gebouwzonder gebruik te maken van ventilatoren. Andere duurzameconcepten zijn een dubbele huidgevel, betonkernactivering eneen warmte-koudeopslag in de bodem.Het atrium heeft een hoog transparant karakter en een bijzon-dere golvende vormgeving (foto 2) en is voorzien van een`luchtkussendak', bestaand uit drie lagen folie met daarop eenbladerprint.Het Innovacomplex is aanbesteed als Design&Build-projectaan BAM. Het bedrijf is hierdoor verantwoordelijk voor hetontwerp, de engineering, de bouw en het onderhoud van hetcomplex voor een periode van vijftien jaar na oplevering.InnovatorenDe Innovatoren bestaat uit een betoncasco vanaf de fundatietot en met de elfde verdieping. Van de elfde tot en met dezestiende verdieping is een staalconstructie toegepast (fig. 3).BetoncascoHet betoncasco bestaat uit breedplaatvloeren gesteund doorbetonkolommen. De verdiepingsvloeren worden als kantoor-tuinen ingericht. In overleg met de installatieadviseur is dekeuze gemaakt de verdiepingsvloeren te wijzigen van een Slim-line naar een in twee richtingen overspannende breedplaatvloermet ponskoppen op de vloer (fig. 4). Door het toepassen vanbetonkernactivering blijft de onderzijde van de breedplaatvloergrotendeels in het zicht. De constructieve breedplaatvloer meteen dikte van 200 mm wordt aan de bovenzijde afgewerkt meteen 100% computervloer. Tussen de breedplaatvloer en decomputervloer ontstaat hierdoor een volledig toegankelijkeinstallatieruimte. Met een plenum voor ventilatieafvoerontstaat er tevens een zeer grote flexibiliteit voor de installaties.De uiteindelijke bruto vloerdikte van deze alternatieve vloer isgelijk aan de opzet met het oorspronkelijke Slimline vloer-concept.De kopgevels van het betoncasco zijn per zijde voorzien vantwee stabiliserende betonkernen met daartussen de pano-ramische liftschachten. Tijdens de ontwerpfase is in overlegmet de uitvoering afgewogen de kernen te realiseren in prefab-beton tot en met de elfde verdieping, of als variant met in hetwerk gestort beton vanaf fundatie tot en met de zestiendeverdieping. Uiteindelijk is gekozen voor prefab-kernen van12ing. Jeroen van DrielBAM Advies & Engineering1 Rechts de Innovatoren, een`landmark'voorVenlo GreenPark , op de voorgrond Villa Florafoto: Jos Saris Foto2 Rendering van het Innovacomplex met hettransparante atrium in golvende vormgevingthemaBoegbeeld van de Floriade2201250TG TF TE TD TC TB TA178087047820039583278200AS600 600opstort ?1200x80met vloer meestortenPEIL A 30K70x70x5h.o.h 1350mmhrsp ?8-150prefabkolom?400prefabkolom?4004x ankersbreedplaat303 Doorsnede van de toren met een combinatie van betoncasco en staalcon-structie4 Detail breedplaatvloer met ponskoppen aan bovenzijde5 De twee brugliggers en de vier stalen torens worden op het gebouw gehesen6 Kapconstructie met stalen bomenVanaf het begin was duidelijk dat het maken van de stalenbrugliggers op een hoogte van 62 m extra complicaties met zichzou meebrengen. Om die reden is al in een vroeg stadium vanhet ontwerp de keuze gemaakt de zestiende verdiepingsvloeruit te voeren met een staalplaatbetonvloer. Hierdoor kon meteen stempelvrije uitvoering een zo licht mogelijke constructie-opbouw worden gerealiseerd. In eerste instantie zou alleen destaalconstructie met staalplaatbetonvloer zonder druklaag inonderdelen worden gemonteerd.Uiteindelijk is ervoor gekozen de twee brugliggers en de vierstalen torens naast het betoncasco op te bouwen en later op hetgebouw te hijsen (foto 5). Hiervoor zijn tijdelijke fundatiesgerealiseerd. De onderdelen zijn volledig ingericht met bouw-kundige afwerkingen, druklagen, tegelwerk, installaties,trappenhuizen, zonnecollectoren en buitengevelbekleding.Deze niet alledaagse manier van bouwen gaat gepaard met eengrote nauwkeurigheid van maatvoering. Voorafgaande aan deuiteindelijke hijssessie zijn er diverse simulatieberekeningengemaakt om de te verwachte doorbuigingen en overige effectente onderzoeken.Tijdens de voorbereidingen is intensief overleg geweest tussenhet hijsbedrijf, het uitvoeringsteam, de staalleverancier en deconstructeur om gezamenlijk een stappenplan te bepalen voorde hijsklus, die van 15 tot en met 17 april 2011 duurde. Om detorens te positioneren zijn op de bovenzijde van de beton-kernen stalen aanslagringen gemonteerd waarop de torens metgrote nauwkeurigheid zijn geplaatst.Voor de hijswerkzaamheden werd een enorme capaciteit grootmaterieel naar Venlo gehaald. Voor de imposante hijsklus vande 250 ton zware brugliggers en 50 ton zware stalen torens zijneen 1200 tons, een 700 tons en een 120 tons mobiele kraangebuikt, alsmede een 750 tons rupskraan en twee mobiele300 mm dik in verband met de bouwsnelheid en het schoonbeton in de trappenhuizen. Alle `gain-openingen' zijn aan debuitenzijde (spouwzijde) toegepast. De kernen aan de zijde vande A73 zijn voorzien van trappenhuizen en de kernen aan dezijde van de Floriade zijn ingericht als sanitaire ruimten enopslag.Alle kernen zijn rondom omkleed met een Eternit-beplating.De langsgevels van het gebouw worden gerealiseerd met eendubbele huidgevel.StaalconstructieBovenop de kernen van 41 m staan vier stalen torens. Dezetorens worden door middel van twee afzonderlijke brug-constructie met elkaar verbonden op de zestiende verdiepings-vloer. De toren en de bruggen vormen samen zogenoemdearcades. Deze arcades zijn rondom omkleed met dezelfdebeplating als de betonnen kernen, waardoor ze vanaf maaiveldtot aan de top als ??n geheel doorlopen34 5Boegbeeld van de Floriade 22012 51knooppunten van de boomconstructies ontstaan veertienunieke draagbomen.Door de golvende vorm van de stalen dakconstructie en deveertien onderstaande stalen bomen was de realisatie voor destaalleverancier zeer complex. De staalleverancier was hierdoorgenoodzaakt de gehele staalconstructie van de atriumkap inzijn werkplaats op te bouwen en uit te lijnen alvorens deze ophet werk te assembleren.UitvoeringDe uitvoering van de fundatie is gestart in juli 2010. In eentijdsduur van circa 10 maanden is de complete ruwbouw vande kantoortoren inclusief gevelsluiting gerealiseerd. In mei2011 is er begonnen met de op staal gefundeerde atrium-constructie. Deze was medio oktober 2011 geheel gereed. Hetgehele Innovacomplex is in december 2011 opgeleverd. Inmid-dels hebben de eerste huurders hun intrek in de Innovatorengenomen.Wil je genieten van een mooi spektakel met prachtige tuinen,vijvers, kabelbanen, een buitentheater en imposante gebouwen,dan is het aan te bevelen een dag te reserveren in je agendavoor de Floriade van 2012. Dit is zeker de moeite waard envergeet niet nog een keer te kijken naar de mooie constructiesvan het Innovacomplex. (verplaatsbare) platforms. De gehele hijsklus is een groot succesgeworden, mede geholpen door het schitterde lenteweer.AtriumAan de zijde van het Floriadeterrein is tegen de Innovatoreneen kapconstructie gerealiseerd met een golfende stalenkapconstructie. Deze kapconstructie wordt door veertien stalenbomen gedragen, waarvan er zes onder de luifel in een buiten-omgeving staan en acht binnen in het atrium staan (foto 6). Detotale stalen kapconstructie is 25 m breed en 75 m lang. Hetatrium heeft een lengte van 45 m, hierdoor ontstaat er een luifelvan circa 30 m. Volgens de architect moest de staalconstructieworden ervaren als het lopen door een bomenlaan of bos,waarbij iedere boom een unieke vorm is en je onder een groendeken van bladeren loopt. In de vraagspecificaties is daaromook nadrukkelijk vastgelegd dat de kapconstructie van hetatrium moest worden uitgevoerd met een ETFE-foliedak metvastgelegd bladerenprint.Essentieel voor de architect was dat alle verbindingen en instal-laties zoveel mogelijk aan het zichtveld werden onttrokken omeen zo natuurlijk mogelijke indruk te maken. Hierdoor iservoor gekozen met half-houtse verbindingen te gaan werken,waarbij de boutverbindingen aan de bovenzijde verdiept zijnaangebracht. Verder zijn alle installaties voor het ETFE-foliedak, verlichting en hemelwaterafvoer in de staalconstructieverwerkt.De dragende stalen bomen bestaan uit een stam, opgebouwduit vier stalen buizen, die op een bepaalde hoogte afgebogendoorlopen als vier afzonderlijke takken. Vervolgens wordendeze takken op een willekeurige positie verdund en splitsen zezich in drie of vier dunnere takken. Deze dunnere takkendragen de gewelfde hoofdliggers van de kapconstructie. Dooreen variatie in de x-, de y- en de z-richting van de willekeurigeBouwinnovaties op de FloriadeLees ook het artikel`Bouwinnovaties op deFloriade'dat gaat over Villa Flora, een anderspraakmalend project op de Floriade. Dit artikel is teraadplegen op www.cementonline.nl. PROJECTGEGEVENSproject Innovacomplex, Venloopdrachtgever Provincie Limburgarchitect JCCM Architecten te Maastrichtopdrachtnemer BAM Utiliteitsbouw regio Eindhoveninstallaties Thissen Installatietechniekconstructeur BAM Advies & Engineeringconstructeur VO Adviesbureau Tielemansbouwkundige uitwerking Satijn plushijswerkzaamheden Mammoet Nederland6