BetontriplexOndanks het feit, dat het gebruik van betontriplex reeds meerdan 20 jaar bekend is, kan men zeggen, dat de toepassing vantriplex voor bekisting niet in die mate verbreid is als de eigen-schappen van het materiaal triplex eigenlijk rechtvaardigen.Wanneer hier aangegeven wordt, dat betontriplex zich nietheeft mogen verheugen in de belangstelling welke zij verdient,geldt dit meer voor de Europese landen, want in de VerenigdeStaten denkt men bij de opstelling van de bekisting in de eersteplaats aan triplex. Een verklaring hiervoor is te vinden in desnellere werkmethode, die door de toepassing van betontriplexwordt mogelijk gemaakt -- een factor die in de VerenigdeStaten met de hoge lonen een belangrijke rol speelt.Waarschijnlijk onder invloed van de stijging in de loonstandaard,maar zeer zeker ook onder invloed van de ontwikkeling van dekennis en toepassingsmogelijkheden van het beton en de beton-techniek, gaat na een aanvankelijk schuchter begin tussen 1920en 1930 het gebruik ook hier te lande toenemen.Betontriplex is met kunsthars gelijmd triplex, waarvan debuitenvlakken eveneens met een kunstharslaag bedekt zijn.Triplex is een zeer hecht constructiemateriaal, bestaande uitlagen fineer, welke kruiselings op elkander worden gelijmd. Hetgeheel is door deze constructie niet aan trekken en krimpenonderhevig en bovendien licht in gewicht.Deze eigenschappen hebben aan triplex in het algemeen reedseen plaats gegeven boven massief hout, terwijl bovendien door demoderne schilmethode grotere vlakken kunnen worden bereiktdan mogelijk is met massief hout.De ontwikkeling van de moderne lijmmethoden met behulpvan kunstharsen heeft het gebruik van triplex op een nogbreder terrein mogelijk gemaakt. De kunstharsverlijming maakthet triplex bestand tegen schimmelvorming en tegen nadeligeinwerking van vocht. Door impregnerlng van de buitenstefineerlagen van het triplex met kunsthars is een materiaal ge-schapen, wat wel bij uitstek geschikt is voor werkzaamheden ineen natte omgeving, waar bovendien de andere gunstige eigen-schappen, welke hierboven zijn vermeld, zozeer tot hun rechtkunnen komen.Weliswaar beschermt de buitenste kunstharslaag het triplex nietgeheel tegen vochtopneming -- integendeel het triplex dientjuist voor het gebruik goed nat gemaakt te worden -- maar dekunstharslaag beschermt wel tegen drainage van de cementlijmen wat vooral belangrijk is: de lossing van de bekisting gaat veelgemakkelijker.Het gebruik van betontriplex vindt voornamelijk toepassing daarwaar grote vlakken moeten worden gestort, of een groot aantalgelijke delen, waarvoor een soort standaard of geprefabrlceerdebekisting (mallen) kan worden gemaakt, alsmede gebogen onder-delen. Ook bij het gewone gebruik wint evenwel de toepassingsteeds meer veld, door de vele voordelen hieraan verbonden.Door het bovenstaande komen direct de voordelen van het ge-bruik van betontriplex tegenover bekistingsplanken naar voren.Deze laatste geven immers een ongelijk betonoppervlak, waaropde naden tussen de planken zich aftekenen en veelal ook de onef-fenheden, die zich tengevolge van de structuur in het hout be-vinden.De betonspecie hecht zich aan het ruige hout vast tijdens de ver-harding, en bij de ontkisting ontstaan dan dikwijls gaten en af-schllferingen in het betonoppervlak of brokkelen de kanten af,waardoor hoge kosten vanwege de nabewerking worden veroor-zaakt. Ook de sterkte van het beton kan onder het gebruik vanvurenhout lijden. De plaatsen waar het beton vastgehecht zitaan de bekistingsplanken, zijn veelal ook de drainage-punten vande cementlijm, evenals de naden tussen de planken. Door hetweglopen van de cementlijm ontstaat een wijziging in desamenstel-ling van de betonspecie en dit betekent tevens een verzwakkingvan het beton. Dit belangrijke punt overtreft wel de hoge kostenvan nabehandeling van het beton en de ontkisting, welke kostenbij gebruik van betontriplex kunnen worden vermeden. Wanneernl. het betontriplex van het beton is gelost, komt dit spiegelgladte voorschijn, zo glad, dat er geen twee of driemaal pleisterenmeer nodig is.Bovendien zijn de gladde betononderdelen minder gevaarlijkvoor de bouwvakarbeiders, aangezien ruw betonwerk verwondin-gen aan de handen kan veroorzaken.In dit verband mag zeker ook niet onvermeld blijven, dat hetschoonmaken van de bekistingsplanken zeer veel tijd en arbeidvraagt en daardoor grote kosten met zich meebrengt. De kunst-harslaag van het betontriplex behoeft na het gebruik geen verderezorg dan hoogstens afspoeling met water, hetgeen voor eenvolgend gebruik toch moet plaats hebben, met het oog op denodige bevochtiging.Van belang is bovendien het feit, dat de kunsthars geen nadeligechemische werking op het betontriplex uitoefent, en derhalve dekleur van het beton in geen enkel opzicht be?nvloedt.Ook dient te worden gewezen op een ander bedrijfseconomischvoordeel. Wanneer planken gebruikt worden als bekistingsmate-riaal, verliezen deze, na enkele malen te zijn gebruikt, hun waarde.Door het overvloedig opnemen van vocht gaan de planken trek-ken en scheuren, terwijl ook door het verzagen belangrijke hout-verliezen optreden.Betontriplex zal in de meeste gevallen ook verzaagd moetenworden tot de gewenste maten, maar doordat het wordt geleverdin verschillende afmetingen kan door verstandig gebruik hethoutverlies tot het minimum worden beperkt. Door de construc-tie is trekken en scheuren practisch uitgesloten, zodat verliezenuit dien hoofde minimaal kunnen zijn.Een en ander is uiteraard dikwijls mede afhankelijk van de ordeen organisatie op de bouwplaats en het is goed in dit verband erop te wijzen, dat meervoudig gebruik van het betontriplex on-mogelijk wordt gemaakt, door onoordeelkundige en ruwe be-handeling op het werk. Wanneer hier echter de nodige aandachtaan wordt besteed, is het geen uitzondering dat het triplex 10 enmeermalen wordt gebruikt, terwijl dit getal bij massabetonwerknog hoger kan zijn.De uitsparing van bekistingsmateriaal hangt verder af van dedikte van het betontriplex dat gekozen wordt en de aard van hetwerk. Het spreekt vanzelf dat het gewicht van het gestorte betonhierbij bepalend is.Als voorbeeld volgt hieronder een tabel van de vrije ruimtetussen de planken, waarop het betontriplex wordt gespijkerd.De afstand tussen de planken wordt hierbij in verband gebrachtmet de dikte van de betonlaag.dikte van de betonlaag vrije ruimtecm cm10 1020 740 5Hierbij is betontriplex genomen van 4 ? 4? mm dikte. Het is mo-gelijk de ondersteuningsplanken helemaal te vermijden, alleenmoet de dikte van het betontriplex dan worden opgevoerd.Voor horizontale bekisting wordt in dit geval triplex gebruikt van8 tot 15 mm dikte, waarbij de afstand van de ondersteuningenbepalend is voor de te kiezen dikte. Voor verticale bekistingwordt dikwijls betontriplex van 18 ? 19 mm gekozen. Anderefactoren, zoals snelheid waarmede wordt gestort e.d., zijn echtermede bepalend voor de keuze hiervan. v. d. P.74 Cement 5 (1955) Nr 5-6
Reacties