Column 82011 1columnBouwen doen we al sinds de mensbestaat. Desondanks is het vak vanconstructeur nog relatief jong; eensoort specialisme. Het vak van archi-tect daarentegen bestaat al veel lan-ger. In vroeger tijden vervulde dearchitect tevens de taken van ontwer-per, constructeur en aannemer. Aan-vankelijk deed hij dat`pro Deo'(voorGods eer), en nog niet voor zijn eigenroem. De architect werd wel betaald,maar zijn naam bleef onbekend.Vanaf de gotiekperiode (ca. 1140)werden architecten steeds vakergenoemd en geroemd. Wat datbetreft hebben wij als constructeurdus nog een achterstand van onge-veer 871 jaar op de architecten.Ongeveer dertig jaar geleden (!)deed Carel Weeber de, overigenscontroversi?le uitspraak:"Nederland-se constructeurs zullen nooitberoemd worden, omdat zij zich nietmet de vorm bezig houden". Mis-schien had hij toen wel gelijk, wantzelfs in de laatste 30 jaar is er nietveel vooruitgang te bespeuren in debekendheid van de constructeur.In die vroegere tijden was de archi-tect dus ook de constructeur, of mis-schien: de constructeur was ook dearchitect. Die combinatie heeft wer-kelijk prachtige bouwwerken opge-leverd: Notre Dame in Parijs, Panthe-on in Rome, de Borobudur, de mos-kee van Suleyman, de Duomo in Flo-rence en vele andere kathedralen enzelfs complete steden als Amster-dam en Veneti?.Constructief waren deze bouwwer-ken gebaseerd op eenvoudige bere-keningen met empirische formulesen heel veel`trial and error'. Het wasvrij normaal dat gebouwen of bouw-delen tijdens de bouw een paar keerinstortten en opnieuw werdengebouwd, totdat de ideale construc-tie was bepaald.Je kunt je overigens afvragen of wevandaag, met al onze rekentechnie-ken, maar ook met alle instortingenen schadegevallen, erg veel verderzijn gekomen.Zoveel mooie gebouwen zijn er ont-staan door ontwerpers die architec-tuur, constructie ?n uitvoering wistente combineren. Welke idioot heeftdan besloten dat dit verschillendespecialismen moesten worden?Tijdens de industri?le revolutie kwa-men er nieuwe materialen beschik-baar. Eerst gietijzer en later staal engewapend beton. Ook glas en houtbegon men anders vorm te geven enconstructief steeds geavanceerdertoe te passen.Prachtige voorbeelden zijn deHa'penny bridge in Dublin ennatuurlijk de`Iron bridge'in Shrop-shire, de eerste gietijzeren brug vanThomas Pritchard (een binnenhuisar-chitect!).Deze nieuwe materialen en kennisvan de eigenschappen en de staticaveroorzaakten een opdeling van vak-gebieden in de bouwsector. Dewerktuigbouwkundige ingenieursbegonnen machines te ontwerpenen de bouwkundige ingenieursbegonnen constructies van gebou-wen en bruggen te ontwerpen.De architect legde zich meer enmeer toe op de vorm en esthetica.Opdrachtgevers zijn natuurlijk veelmeer ge?nteresseerd in de vorm enfunctie van een gebouw dan in deconstructie.Zoals wel eerder gesteld, ontstaande mooiste bouwwerken toch uit hetzoveel mogelijk negeren van dezwaartekracht. Wie kan dat beterdan de architect?De architect kreeg dus een leidenderol in het ontwerpproces. De construc-teur werd daardoor in een dienenderol gezet. Over het algemeen leidt eendienende rol niet tot extraverte men-sen met een vernieuwende en crea-tieve geest. En dat maakt weer dat jeminder aanzien hebt en nog minder`gezien wordt'door de opdrachtgeveren het publiek. En zo komt het dat westeeds meer de rol hebben gekregenvan die onzichtbare`spin in het web',waarvan alleen wijzelf het bestaanweten te waarderen.`The last resort'voor de constructeurwaren de infra-constructies. Opbruggen van voor 1990 zie je nogwel eens namen van ingenieursstaan. Sinds Rijkswaterstaat ook voorbruggen door architecten het ont-werp laat maken, zijn ze een stukfraaier geworden, maar de naam vandie ingenieurs zie je ook nergensmeer...De rode draad van dit verhaal zoumoeten zijn dat wij ons als construc-teur veel breder moeten inzetten. Wemoeten ons niet beperken tot watcontrolerende berekeningen om hetontwerp van de architect goedge-keurd te krijgen. We moeten ons nietbeperken tot de beperkingen van deaannemer. We moeten ons nietbeperken!Denk aan beroemde constructeurszoals Gustave Eiffel, die met nieuwemateriaaltoepassingen zijn eigenaannemersbedrijf begon en zo zijnGarabit-brug mogelijk maakte.Denk aan Antoni Gaud?, die gewoonproefondervindelijk de constructiebepaalde waarvan men momenteelnog niet in staat is om aan te tonendat het zal blijven staan.Denk aan Pier Luigi Nervi en Le Cor-busier, die vanuit een duidelijke sym-biose van architectuur en constructiehet beste in zichzelf konden vinden.Doe moeite om je eigen stijl te ont-wikkelen, verdiep je in een bijzon-dere constructiemethode, zorg dat jevolledig thuis bent in het productie-proces. Pas dan kom je aan bijzon-dere constructies toe. Constructiesdie tot de verbeelding zullen spre-ken. En constructeurs die het egovan architecten af en toe kunnen`overschijnen'... "Vroeguh was alles beter"Pieter van BoomIr. Pieter van Boom is algemeendirecteur van IngenieursbureauBartels, een middelgroot ingeni-eursbureau met 300 medewerkersin zes landen.Welke idioot heeftbesloten dat architectuur,constructie ?n uitvoeringverschillende specialismenmoesten worden?